سوابق و پیشینه تاریخی میبد
بر اساس شواهد موجود و یافتههای بررسیها، بنیاد اولیه شهر میبد متعلق به ادوار کهن تاریخ ایران است. به همین دلیل سازمان بینالمللی یونسکو �[شهر تاریخی میبد][۱]� را در آثار آزمایشی تاریخی فرهنگی ایران قرار دادهاست. بر اساس یک افسانه، میبد در روزگار �کیومرث� بنیانگذاری شد و نخستین ساکنان این سرزمین یعنی اهالی فیروزآباد، مهرجرد، بیده، میبد و بارجین در دهانه رودخانههای قدیمی میبد یا به فاصلهای نزدیک از مصب آنها استقرار یافته و از راه آب و دریا به این سرزمین پا گذاشتند. به دلیل آنکه امکان تأمین نیازهای اولیه از جویبارهای دائمی یا فصلی بستر این رودخانه میسر بود. ولی پس از تغییرات اقلیمی و کاهش آبهای سطحی منطقه، اهالی آن به فنون آبیابی و کاریزکنی دست یافتند. �میبد� یکی از نمونههای نادر شهرهای باستانی ایران به شمار میرود، هرچند که بافت سنتی آن گزندهای فراوان دیدهاست، امّا هنوز بسیاری از پدیدهها و عناصر شهری قدیم، مانند راههای باستانی، بناها و تشکیلات وابسته به آن، کهندژ، شارستان، بیرونهها و آثار گسترش شهری و بازمانده بناهای کهن را میتوان در آن تشخیص داد. کهنترین سند هویت تاریخی و آغاز شهرسازی در سرزمین یزد، �نارین قلعه� میبد است. این کهن دژ همچون پیری خسته و خاموش سرگذشت سالیان درازِ رنج و آسایش مردمان این دیار را به یاد دارد. گسترش شهر بر اساس طرح و نقشه سنجیدهای صورت گرفت که در آن زمان برای پیریزی یا توسعه شهرها به کار میبردند و در همه جای ایران کم و بیش همانند بود. نقشه منظم شهرهای ساسانی بیشتر بصورت شبکه مستطیل مانند با محورهای اصلی متقاطع و فرم چلیپایی بودند که خندق و حصاری محکم آن را فرا میگرفت. ابتدا و انتهای محورهای اصلی (شاهراهها - شاهکوچهها) به چهار دروازه میرسید. در این دوره، بر اساس یک باور ایرانی بر آن بودند که جهان چهار بخش دارد و شهرها را باید طوری بسازند که درهای آن به چهارسوی جهان گشوده باشد. این چهار سو را �چهارکوستیک� میخوانند. طرح گسترش شهر میبد در زمان ساسانیان دارای همین ویژگیهاست، تقریباً تمامی شالوده دیوارهای گرداگرد شهر و بخش قابل توجهی از خندقها و دروازههای چهارگانه آن هنوز باقی است و با گذشت قرنها و تغییرات گوناگون که غالباً تدریجی و گهگاه سریع و توسط فرمانروایان صورت گرفتهاست، شبکه اساسی شهر در محدوده �شارستان� هنوز آشکارا قابل شناسایی است. سکههای به جای مانده از دوران پوراندخت ساسانی که در این شهرستان ضرب میشد، از جمله اسناد تاریخی است که اهمیت سیاسی و مدنیت شهرستان میبد را در دوران ساسانی نشان میدهد.
پنجشنبه 15 اردیبهشت 1390 - 12:57:02 PM